Yahudilerin Kutsal Günü Ne Zaman? Bunu Öğrenirken Biraz Gülümseyelim
Giriş: “Kutsal Gün? Ne Kadar Ciddi, Bir Dakika Düşüneyim…”
Bugün yine kafamda bir soru takıldı: Yahudilerin kutsal günü ne zaman? Şimdi diyeceksiniz ki, “Hadi canım, bunu bilmiyor musun?” Ama içimden bir ses diyor ki: “Bilmiyorum, ama öğrenmem de lazım. Belki çok derin bir anlamı vardır, belki de çok basit bir şeydir.” Ben de içimdeki o ‘sürekli derin düşünen’ tarafımla hemen Google’a koşarım. Ama tabii, bir yandan arkadaş grubumda sürekli espriler yapıp insanları güldüren tarafım da devrede. Yani bu yazıda hem derinleşeceğim hem de bolca gülümseyeceksiniz. Hazırsanız, Yahudilerin kutsal günü ne zaman sorusunu komik bir şekilde araştırmaya başlayalım!
Cuma Günü vs. Cumartesi: Efsanevi Yarış
Şimdi, “Yahudi kutsal günü ne zaman?” sorusunun cevabını ararken bulduğum ilk bilgiye bakıyorum. “Cuma akşamı başlar, Cumartesi gün batımına kadar sürer.” Tamam, bu kadar basit mi? Hayır, tabii ki değil! Çünkü bir yanda Cuma, bir yanda Cumartesi… Hani bir gün daha mı uzatılıyor? Yoksa nasıl oluyor?
Benim gibi derin düşünen biri için bu çok kafa karıştırıcı bir durum. İçimdeki mühendis böyle diyor: “Kapanan sistem, açılan sistem… Cumartesi gece saat 6’da switch’i kapatıp ertesi gün 6’da tekrar açan bir yazılım gibi düşün.” Ama içimdeki sosyal insan ise: “Yani bir gün boyunca hiçbir şey yapmadan sadece bir şeyler yemek ve sessizce durmak mı? Cumartesi günü gerçekten ne kadar sakin olabilir ki?”
Bir Kahve Molasında: Yahudi Takvimi ve Kutsal Gün
O sırada aklıma gelen bir başka şey daha var. “Yahudi takvimi… Ya o da farklıysa?” diye düşündüm. Gittim bir bakayım. Takvim, ne yazık ki bizim takvimimize uymuyor! Tamam, bu bir sürpriz değil, ama içimdeki sosyal insan diyor ki: “Vallahi sabah kahve içip takvimimi kontrol ederken çok ilginç oldu. Gecenin 12’sinde o kadar ciddi işlerim var ki!” (Tabii, şaka yapıyorum, o kadar ciddi değilim ama yine de işleri düzene sokma çabam var.)
Bu takvim meselesi tam bir karmaşa! Yahudi yılı, bizim güneş takvimine göre değil, ay takvimine göre belirleniyor. Yani, aslında Yahudi kutsal günü, bizdeki Cumartesi’nin gece yarısına denk gelen bir zaman diliminde başlıyor. Bunu öğrenince içimdeki “yeni öğrenen insan” biraz gülerek dedi ki: “Yani bu, Cuma akşamı başlıyor ama kesinlikle 12’yi geçtikten sonra mı oluyor? İyi ki günümüzün saat diliminde değiliz!”
Sabah Sohbeti: “Yahudi Kutsal Günü” ile Tanışmak
Aşağıya kahvaltıya inerken bir arkadaşımla sohbet ediyorum. Kahvaltıyı hazırlarken konuşmaya başlıyoruz, normalde her sabah bir şekilde küçük sohbetler açarız ya… O sabah da bana dedi ki:
“Abi, Yahudilerin kutsal günü ne zaman?”
Ben de içimden hemen cevabı verdim. “Cuma akşamı başlar, Cumartesi gün batımına kadar sürer.”
Arkadaşım, gözlerini büyük açarak sordu: “Gerçekten mi? Ya ben hiç o kadar ciddiye almadım.”
İçimdeki “esprili taraf” devreye giriyor. “Yani, resmen derin bir dinî motivasyon! O gün boyunca hiçbir şey yapmadan, sadece dinleniyorlar… Eğer ben o kadar uyusam, sabah uyanamazdım herhalde!” dedim, gülerek.
“Doğru ya,” dedi, “ama şimdi bir de Şabat’ı düşün, hani o dönemde iş yapamıyorsun, telefon bile açamıyorsun… O kadar sıkı mıymış?”
Evet, içimdeki analitik insan tekrar devreye giriyor ve “Evet, sıkı. Ama aslında bu dinlenme ve geri çekilme durumu insanın ruhunu rahatlatmak için çok önemli. Biraz da düşünsek, hep aynı rutini yaparak ruhumuzu nasıl dinlendirebiliriz?” diye düşünüyorum.
Günün Sonu: Dinlenmek, Düşünmek ve Mizah
Sonunda sabah işlerimi toparlayıp iş yerinde bir ara öğlen molasına çıkarken, düşündüm: Kutsal bir gün, bir insanın dinlenmesi için tasarlanmış, iş yapmaması için bir fırsat. Bunu anlamak belki de biraz karmaşık ama bir o kadar da değerli.
Ama öte yandan, içimdeki sosyal insan yine esprili bir şekilde şu sonucu çıkarıyor: “İyi ki hayat sadece sürekli bir şeyler yapmak değil! Yoksa kimseyi bulamazdık bu kadar yoğun bir dünyada!”
Yahudilerin kutsal günü ne zaman? diye sorarsanız, kesinlikle Cumartesi diyorum. Ama bu cevap, sadece tarihsel ve dini bir yanıt değil, aynı zamanda kişisel bir anlam taşıyor. Dinlenmek, geri çekilmek ve sadece o anı yaşamak; bu, tüm kültürlerdeki insanlara iyi gelen bir şey. Kutsal bir gün, aslında sadece bir gün değil, belki de ruhsal olarak yeniden doğduğumuz bir zaman dilimi.
Sonuçta, espri yapmayı seviyorum, ama bazen gerçekleri de bir kenara bırakmadan öğrenmek lazım. Yani, bir gün boyunca gerçek anlamda bir “şabat” yapmamızı kimse engellemiyor!